1. KaĹźdy czĹowiek pragnie stawaÄ siÄ coraz lepszym, a przez to czyniÄ wiÄcej dobra. JednoczeĹnie zdajemy sobie sprawÄ, Ĺźe w dzisiejszych czasach dÄ
Ĺźenie do dobra, zabieganie o nie i wybieranie go w konkretnych dziaĹaniach wymaga duĹźego wysiĹku i pracy nad sobÄ
. Wiemy teĹź, Ĺźe dziÄki tej pracy zdobywamy cnoty, które doskonalÄ
nasze Ĺźycie, a z pomocÄ
BoĹźÄ
ksztaĹtujÄ
nasz charakter i integrujÄ
naszÄ
osobowoĹÄ.
2. WĹród tych cnót – jak naucza Katechizm KoĹcioĹa Katolickiego – kluczowÄ
rolÄ odgrywajÄ
cnoty kardynalne: roztropnoĹÄ, sprawiedliwoĹÄ, mÄstwo i umiarkowanie (por. KKK 1805). Nazywa „kardynalne” pochodzi od ĹaciĹskiego sĹowa „cardo” – „zawias”; coĹ co spaja elementy w caĹoĹÄ. Wskazuje, Ĺźe na realizacji cnót kardynalnych „zawisĹ” charakter czĹowieka; Ĺźe sÄ
one filarami, na których opiera siÄ prawdziwie ludzkie Ĺźycie. Od nich zaleĹźÄ
inne cnoty moralne.
3. RoztropnoĹÄ jest cnotÄ
uzdalniajÄ
cÄ
nasz rozum „do rozeznawania w kaĹźdej okolicznoĹci prawdziwego dobra i do wyboru wĹaĹciwych Ĺrodków do jego peĹnienia. Kieruje ona innymi cnotami, wskazujÄ
c im zasadÄ i miarÄ” (KomKKK 380). „RoztropnoĹÄ kieruje bezpoĹrednio sÄ
dem sumienia. CzĹowiek roztropny decyduje o swoim postÄpowaniu i porzÄ
dkuje je, kierujÄ
c siÄ tym sÄ
dem” (KKK 1806). Cnota roztropnoĹci jest wiÄc umiejÄtnoĹciÄ
postÄpowania i wybierania w Ĺźyciu tego, co lepsze; przewidywania trudnoĹci i przygotowania siÄ do nich odpowiednio wczeĹniej. DziÄki niej moĹźliwe jest bezbĹÄdne stosowanie w Ĺźyciu zasad moralnych oraz przezwyciÄĹźanie wÄ
tpliwoĹci odnoĹnie do dobra, które naleĹźy czyniÄ, i zĹa, którego naleĹźy unikaÄ. CzĹowiek roztropny umiejÄtnie korzysta z nabytego doĹwiadczenia; trafnie widzi i odczytuje wydarzenia; rozeznaje w konkretnej sytuacji, co jest sĹuszne tu i teraz; przewiduje i planuje przyszĹoĹÄ; prawidĹowo rozeznaje i osÄ
dza hierarchiÄ wartoĹci.
SprawiedliwoĹÄ „polega na staĹej i trwaĹej woli oddawania Bogu i bliĹşniemu tego, co im siÄ naleĹźy. W stosunku do Boga nazywana jest «cnotÄ
religijnoĹci». W stosunku do ludzi uzdalnia ona do poszanowania praw kaĹźdego i do wprowadzania w stosunkach ludzkich harmonii, która sprzyja bezstronnoĹci wzglÄdem osób i dobra wspólnego” (KKK 1807). SprawiedliwoĹÄ oznacza posĹuszeĹstwo BoĹźemu prawu oraz wraĹźliwoĹÄ na problemy czĹowieka. CzĹowiek sprawiedliwy wyróĹźnia siÄ staĹÄ
uczciwoĹciÄ
swoich myĹli i prawoĹciÄ
swojego postÄpowania w stosunku do bliĹşniego. Na kaĹźdego patrzy przez pryzmat faktu, Ĺźe zostaĹ stworzony na obraz i podobieĹstwo BoĹźe i odkupiony KrwiÄ
Chrystusa. KaĹźdego teĹź otacza odpowiednim szacunkiem.
MÄstwo zapewnia wytrwaĹoĹÄ w obliczu trudnoĹci napotykanych przy speĹnianiu róĹźnych obowiÄ
zków religijnych, osobistych, zawodowych i spoĹecznych oraz staĹoĹÄ w dÄ
Ĺźeniu do dobra. CzĹowiek mÄĹźny podejmuje walkÄ z grzechem; nie rezygnuje z realizacji szczytnych celów mimo przeciwnoĹci; jest gotów do wyrzeczeĹ i do ofiary z Ĺźycia, by broniÄ sĹusznej sprawy (por. KKK 1808). MÄstwo jest cnotÄ
ludzi Ĺwiadomych znaczenia wartoĹci moralnych i ich hierarchii w codziennym Ĺźyciu.
Umiarkowanie „pozwala opanowaÄ dÄ
Ĺźenie do przyjemnoĹci i zapewnia równowagÄ w uĹźywaniu dóbr stworzonych. Zapewnia panowanie woli nad popÄdami i utrzymuje pragnienia w granicach uczciwoĹci” (KKK 1809). Wymaga znalezienia konkretnych dróg radzenia sobie z „zachciankami”; stawiania „byÄ” nad „mieÄ”, osoby nad rzeczÄ
.
KaĹźda cnota wymaga pielÄgnacji i wzrostu, harmonii i równowagi oraz wspóĹpracy z ĹaskÄ
BoĹźÄ
. Czy mam tego ĹwiadomoĹÄ? Czy dÄ
ĹźÄ do zdobywania cnoty roztropnoĹci, sprawiedliwoĹci, mÄstwa i umiarkowania, by stawaÄ siÄ coraz lepszym, doskonalszym czĹowiekiem?
4. ZapamiÄtajmy: Cnoty kardynalne doskonalÄ
nasze Ĺźycie. RoztropnoĹÄ uzdalnia nasz rozum do rozpoznawania dobra i do wyboru wĹaĹciwych Ĺrodków do jego realizacji. SprawiedliwoĹÄ sprawia, Ĺźe oddajemy Bogu i bliĹşnim to, co im siÄ naleĹźy. MÄstwo dodaje siĹ, by przezwyciÄĹźaÄ trudnoĹci na drodze do doskonaĹoĹci i do zbawienia. Umiarkowanie uzdalnia do opanowania siebie i ponoszenia ofiar dla zdobycia wartoĹci wyĹźszych.
Ewa Jancewicz
ĹšródĹo http://katechetyczny.diecezjaplocka.pl/1288,l1.html
|