1. Kiedy chorujemy, idziemy do lekarza, który przepisuje nam lekarstwa odpowiednie do pokonania choroby. Lekarz musi wiedzieć, jakie są wskazania do zażywania konkretnych leków i znać ich skuteczność. Czasem sami idziemy do apteki, by szukać lekarstwa na różne dolegliwości, albo dowiadujemy się o nim z reklamy. Za każdym razem jednak zapoznajemy się z opisem działania leku, starając się dokładnie dowiedzieć, jakie są zalecenia stosowania leku i jakie skutki on wywołuje. Przez analogię tę sytuację możemy odnieść również do naszego uczestnictwa w sakramentach. Znając naszą grzeszność Bóg dał nam widzialne znaki, przez które chce nas obdarować uzdrawiającą łaską. Porównując sakramenty do lekarstw nie wolno nam jednak zapominać, że sakramenty nie są przedmiotami, którymi posługujemy się w zależności od naszego uznania. Bóg bowiem nie tylko działa przez sakramenty, ale sam jest w nich obecny: On sam przychodzi, aby nas zbawić.

2. Mówiąc o celach i skutkach sakramentów należy stwierdzić, że odnoszą się one zarówno do przeszłości, jak i do teraźniejszości i przyszłości. W „Sumie teologicznej” św. Tomasz z Akwinu napisał, że „sakrament jest znakiem, który przypomina to, co było wcześniej, a mianowicie mękę Chrystusa; który uwidacznia to, co dokonuje się w nas przez mękę Chrystusa, a mianowicie łaskę; jest znakiem profetycznym, to znaczy zapowiadającym przyszłą chwałę" (por. KKK 1130).

3. Katechizm Kościoła Katolickiego mówi, że „celem sakramentów jest uświęcenie człowieka, budowanie mistycznego Ciała Chrystusa, a wreszcie oddawanie czci Bogu” (KKK 1123). Celem sakramentów jako znaków jest również pouczanie człowieka. Za pomocą słów i rzeczy dają one również człowiekowi wzrost wiary, umacniają ją i wyrażają. (por. KKK 1123). Dla wierzących sakramenty są konieczne do zbawienia. Dają człowiekowi „łaskę sakramentalną”. Jest to łaska Ducha Świętego, udzielona przez Chrystusa i właściwa każdemu sakramentowi. Duch Święty uzdrawia i przemienia tych, którzy Go przyjmują w sakramentach, upodabniając ich do Syna Bożego i przebóstwiając, jednocząc ze Zbawicielem (por. KKK 1129). „Jak ogień przemienia w siebie wszystko, czego dotknie, tak Duch Święty przekształca w życie Boże to, co jest poddane Jego mocy” (KKK 1127). Sakramenty udzielają łaski, którą oznaczają. Są skuteczne, ponieważ działa w nich sam Chrystus: to On chrzci, to On działa w sakramentach, aby udzielać łaski, jaką oznacza sakrament (por. KKK 1127).Ponieważ w sakramentach działa sam Chrystus, działają one – jak mówią teologowie „ex opere operato” (dosłownie: „przez sam fakt spełnienia czynności”), czyli nie mocą sprawującego je człowieka, lecz mocą zbawczego dzieła Chrystusa, dokonanego raz na zawsze. Zatem przez sam fakt, że sakrament jest celebrowany zgodnie z intencją Kościoła, moc Chrystusa i Jego Ducha działa w nim i przez niego, niezależnie od osobistej świętości tego, który go udziela. Skutki sakramentów zależą jednak także od przygotowania i dyspozycji tego, kto je przyjmuje (por. KKK 1128). Sakrament bowiem – jak czytamy w Katechizmie – „jest przygotowywany przez słowo Boże i wiarę, będącą zgodą na to słowo” (KKK 1122). Zapytajmy: jak często korzystam z sakramentów, które Bóg mi dał jako środki wiodące ku zbawieniu? Czy przystępuję do nich właściwie przygotowany? Czy dziękuję Bogu za to, że poprzez sakramenty sam przychodzi do mnie, aby mnie zbawić?

4. Zapamiętajmy: „Sakramenty są skutecznymi znakami łaski, ustanowionymi przez Chrystusa i powierzonymi Kościołowi. Przez te znaki jest nam udzielane życie Boże. Obrzędy widzialne, w których celebruje się sakramenty, oznaczają i urzeczywistniają łaski właściwe każdemu sakramentowi. Przynoszą one owoc w tych, którzy je przyjmują z odpowiednią dyspozycją” (KKK 1131). „Duch Święty przygotowuje do sakramentów przez słowo Boże i wiarę, która przyjmuje słowo w sercach dobrze do tego usposobionych. Sakramenty umacniają zatem i wyrażają wiarę” (KKK 1133).

Ks. Tomasz Opaliński

Źródło Katechizm Płocki część II - archiwum