Moralny obowiÄ zek przestrzegania Dekalogu |
1. Oburzamy siÄ, gdy silniejszy bije sĹabszego. BoleĹnie odczuwamy krzywdÄ, gdy ktoĹ siÄ Ĺşle wyraĹźa i opowiada faĹszywe rzeczy o nas samych lub o naszych bliskich. Nie chcemy byÄ oszukiwani. Zgodzimy siÄ na pewno z tym, Ĺźe potrzebne jest czĹowiekowi jakieĹ prawo, którego zachowanie zapewni porzÄ
dek i bezpieczeĹstwo. IstniejÄ
wiÄc regulaminy szkolne, regulaminy pracy, znaki drogowe, zasady obowiÄ
zujÄ
ce w domu, których mamy obowiÄ
zek przestrzegaÄ, aby sobie i innym uĹatwiÄ wspólne Ĺźycie. JesteĹmy im posĹuszni, gdyĹź wiemy, Ĺźe istniejÄ
cy porzÄ
dek broni nas przed niesprawiedliwoĹciÄ
czy krzywdÄ
. Czy istnieje zatem jakieĹ powszechne prawo, które porzÄ
dkuje najbardziej podstawowe zachowania ludzi i pomaga im byÄ dobrymi? Kto je daĹ? Czy obowiÄ
zuje ono wszystkich ludzi?
2. Wybitny mówca rzymski, Cyceron (106-43 r. przed Chr.) stwierdziĹ, Ĺźe „istnieje rzeczywiĹcie prawdziwe prawo, to znaczy prawo prawego rozumu, zgodne z naturÄ
, które znajduje siÄ we wszystkich ludziach. Jest niezmienne i wieczne; nakazujÄ
c wzywa nas do wypeĹnienia powinnoĹci, a zakazujÄ
c, powstrzymuje od wystÄpków (Cyceron, De republica, 3, 22; por. KKK1956).
Prawo to wpisane w serce kaĹźdego czĹowieka dotyczy i obowiÄ zuje wszystkich ludzi. Uprzywilejowanym zaĹ wyrazem tego prawa jest Dekalog. (por. KKK 2070). W Katechizmie KoĹcioĹa Katolickiego czytamy: „Przykazania Dekalogu, chociaĹź dostÄpne dla samego rozumu, zostaĹy objawione. Grzeszna ludzkoĹÄ potrzebowaĹa tego objawienia, aby osiÄ gnÄ Ä peĹne i pewne poznanie wymagaĹ prawa naturalnego” (KKK 2071). PiÄknie ujÄ Ĺ to Ĺw. Ireneusz, mówiÄ c: „od poczÄ tku Bóg zakorzeniĹ w sercach ludzi zasady prawa naturalnego. Potem ograniczyĹ siÄ do ich przypomnienia. ByĹ to Dekalog” (Ĺw. Ireneusz, Adversus haereses, IV, 15, 1, por. KKK 2070). Przykazania zawarte w Dekalogu rozumianym jako wyraz prawa wpisanego w serce kaĹźdego czĹowieka dotyczÄ zatem wszystkich ludzi, a nie tylko wierzÄ cych. MajÄ one zobowiÄ zujÄ cy charakter dla kaĹźdego czĹowieka. Katechizm KoĹcioĹa Katolickiego uczy: „DziesiÄÄ przykazaĹ (…) objawia w swej istotnej treĹci powaĹźne zobowiÄ zania. SÄ one ze swojej natury niezmienne i obowiÄ zujÄ zawsze i wszÄdzie. Nikt nie moĹźe siÄ od nich dyspensowaÄ. DziesiÄÄ przykazaĹ wyryĹ Bóg w sercu czĹowieka” (KKK 2072).
3. Niektórzy, pragnÄ
c podwaĹźyÄ przykazania Dekalogu, pytajÄ
, czy jego wymagania nie krÄpujÄ
wolnoĹci czĹowieka?
Podstawowym warunkiem dojrzaĹego rozumienia wskazaĹ Dekalogu i uznania obowiÄ zku ich przestrzegania jest gĹÄboka ĹwiadomoĹÄ, Ĺźe Bóg jest MiĹoĹciÄ , i Ĺźe cokolwiek czyni, czyni zawsze w imiÄ miĹoĹci. Skoro zatem daĹ nam przykazania i zobowiÄ zaĹ nas wszystkich do ich przestrzegania, to uczyniĹ to z miĹoĹci, którÄ nas darzy. KochajÄ cy Ojciec zawarĹ w nich dobre rady dla swych dzieci na czas ich wÄdrówki po ziemi. JeĹli zatem chcemy dobrze zrozumieÄ Dekalog i uznaÄ jego wymagania, to musimy popatrzeÄ na nie jako na rady, których udziela nam KtoĹ nieskoĹczenie mÄ dry, najlepiej nas znajÄ cy i kochajÄ cy. W przykazaniach Dekalogu chodzi nie tyle o to, czego czĹowiekowi czyniÄ nie wolno, lecz o to, co czyniÄ powinien. Dekalog nie chce krÄpowaÄ czĹowieka, ale chce jego Ĺźycie i zwiÄ zane z nim wartoĹci ochraniaÄ. Czy jestem Ĺwiadom, Ĺźe Dekalog jest wyrazem miĹoĹci Boga do czĹowieka? Czy dostrzegam, Ĺźe jego wskazania stojÄ na straĹźy wielkich wartoĹci decydujÄ cych o moim szczÄĹciu?
4. ZapamiÄtajmy: Dekalog poucza o naszym prawdziwym czĹowieczeĹstwie i stanowi uprzywilejowany wyraz prawa naturalnego, wpisanego w serce kaĹźdego czĹowieka (por. KKK 2070). Przykazania Dekalogu sÄ
„niezmienne i obowiÄ
zujÄ
zawsze i wszÄdzie. Nikt nie moĹźe siÄ od nich dyspensowaÄ” (KKK 2072). MajÄ
one zobowiÄ
zujÄ
cy charakter, poniewaĹź wyraĹźajÄ
podstawowe obowiÄ
zki czĹowieka wzglÄdem Boga i wzglÄdem bliĹşniego (por. KomKKK 440). Zachowanie przykazaĹ Dekalogu jest moĹźliwe, gdyĹź uzdalnia nas do tego Ĺaska Chrystusa, bez którego nic nie moĹźemy uczyniÄ (por. KomKKK 441).
Ks. Tomasz KadziĹski
|