1. W minionych miesiącach mogliśmy być świadkami szczególnie gorących dyskusji dotyczących ustalenia i akceptacji powszechnej konstytucji dla narodów i państw tworzących Unię Europejską. Przy tej okazji, dla wielu ludzi mogło zrodzić się bardziej zasadnicze pytanie: czy mogą istnieć uniwersalne prawa obowiązujące wszystkich ludzi, wszystkie społeczności? Kto moĹźe ustalać takie prawa? Czego mogą i powinny one dotyczyć?

 

2. Bóg, stwarzając człowieka, wyposaĹźył go w podstawowy zmysł moralny, pozwalający mu odróĹźnić dobro od zła i kierować się właściwymi zasadami postępowania. W ten sposób Bóg zapisał w sercu kaĹźdego człowieka podstawowe prawo, określane prawem naturalnym. Dzięki temu właśnie prawu kaĹźdy człowiek jest w stanie poznać, „co naleĹźy czynić, a czego naleĹźy unikać” (por. KKK 1954-1955).

 

3. Jak zaznacza Katechizm Kościoła Katolickiego, „przykazania prawa naturalnego nie są postrzegane przez wszystkich w sposób jasny i bezpośredni” (KKK 1960). Bóg wyszedł niejako na przeciw tej trudności, objawiając swoje Prawo w sposób konkretny i szczegółowy, i powierzając to objawienie wybranemu przez siebie narodowi – Izraelowi (por. KKK 1962). Święty Augustyn wyraził to obrazowo mówiąc, Ĺźe „Bóg zapisał na tablicach Prawa to, czego ludzie w swych sercach nie odczytali” (Enarratio in Psalmos, 57, 1). Zawierając Przymierze z Izraelem, Bóg przekazał mu pouczenia i wskazania dotyczące właściwego postępowania moralnego i organizacji Ĺźycia w społeczności. Pouczenia te, określane jako Prawo MojĹźeszowe, utrwalone zostały w Starym Testamencie, w pierwszej jego części, czyli Pięcioksięgu.
Swoistą syntezą objawionego w ten sposób Prawa BoĹźego jest Dekalog. W Katechizmie czytamy: „Przykazania Dekalogu ustalają podstawy powołania człowieka, stworzonego na obraz BoĹźy; zakazują tego, co sprzeciwia się miłości Boga i bliĹşniego, a nakazują to, co jest dla niej istotne. Dekalog jest światłem danym sumieniu kaĹźdego człowieka, by objawić mu powołanie i drogi BoĹźe oraz chronić go przed złem” (KKK 1962).
Bóg objawił ludziom swoje Prawo, aby uzdolnić ich do nawrócenia, do wiary w Niego i w ten sposób do właściwego przeĹźywania ich egzystencji (por. KKK 1963). Prawo BoĹźe zawarte w Starym Testamencie jest wyrazem woli BoĹźej względem ludzi i jednocześnie stanowi wyraz wielu prawd dostępnych ludzkiemu rozumowi w sposób naturalny (por KKK 1961). W tym sensie, w wielu punktach jest ono odzwierciedleniem i ukonkretnieniem prawa naturalnego, dlatego teĹź moĹźna powiedzieć, Ĺźe „główne przepisy prawa naturalnego wyłoĹźone zostały w Dekalogu” (KKK 1955).
Relację między prawem naturalnym a Starym Prawem syntetycznie określa Kompendium Katechizmu Kościoła Katolickiego, mówiąc, Ĺźe „Stare Prawo stanowi pierwszy etap prawa objawionego. Zawiera ono wiele prawd w sposób naturalny dostępnych rozumowi, a które zostały ogłoszone i autentycznie poświadczone w ramach przymierza zbawienia” (KomKKK 418).
Rozwinięciem przepisów Prawa objawionych Izraelowi i zapisanych w Pięcioksięgu są pouczenia zawarte takĹźe w dalszych księgach Starego Testamentu – w księgach prorockich i mądrościowych. Pouczenia te przygotowują i ukierunkowują jednocześnie na objawienie pełni Prawa BoĹźego, jakie dokonało się przez Jezusa Chrystusa, w Jego Ewangelii i w Nowym Testamencie (por. KKK 1963-1964).

 

4. Zapamiętajmy: Bóg wpisał w serce człowieka „pierwotny zmysł moralny, który pozwala człowiekowi rozpoznać rozumem, czym jest dobro i zło, prawda i kłamstwo” (KKK 1954). Ów zmysł moralny zwany jest prawem naturalnym. Główne przepisy prawa naturalnego zawarte zostały w Dekalogu, który jest sercem Prawa BoĹźego, objawionego narodowi wybranemu i utrwalonego w Starym Testamencie. Objawienie Prawa BoĹźego w Starym Testamencie adresowane jest przy tym nie tylko do społeczności Izraela, lecz do wszystkich ludzi poszukujących właściwych zasad moralnych dla swojego Ĺźycia.

 

ks. Tomasz Lewicki

Ĺšródło http://katechetyczny.diecezjaplocka.pl/1231,l1.html