Prawo naturalne |
1. CzÄstego jesteĹmy Ĺwiadkami lekcewaĹźenia podstawowych zasad moralnych, przekraczania kolejnego tabu i szokowania opinii publicznej. Zdarza siÄ, Ĺźe niektóre zachowania sÄ
tak bulwersujÄ
ce, Ĺźe nazywamy je wprost nienaturalnymi. Kiedy pijana matka naraĹźa swoje dziecko na ĹmierÄ, mówimy o zachowaniu przeciwnym naturze matki. A jakĹźe nazwaÄ tortury zadawane przez hitlerowców czy stalinowców w obozach koncentracyjnych? Czy nie byĹy to zachowania wbrew naturze czĹowieka?
2. Natura osoby ludzkiej jest podstawÄ
prawa naturalnego. SĹowo natura pochodzi od ĹaciĹskiego sĹowa nascor - urodziÄ siÄ. W naturze rodzÄ
cego siÄ czĹowieka szuka siÄ tego, co jest niezmienne. W prawie naturalnym chodzi o odkrycie takich istotnych wartoĹci, które zabezpieczajÄ
godnoĹÄ osoby. Prawo naturalne chroni wiÄc najwaĹźniejsze wartoĹci ludzkie: dobro, zĹo, koniecznoĹÄ czynienia dobra i unikania zĹa. Bez znajomoĹci prawa naturalnego czĹowiek porusza siÄ w Ĺźyciu tak, jakby szedĹ po polu minowym.
ChrzeĹcijanin wie, Ĺźe twórcÄ natury ludzkiej jest Bóg. Dlatego czĹowiek, uczestniczÄ c w mÄ droĹci i dobroci Stwórcy, dysponuje zdolnoĹciÄ rozumu do odkrycia w swojej naturze dobra, które powinien czyniÄ, i zĹa, którego powinien unikaÄ. Katechizm KoĹcioĹa Katolickiego mówi, Ĺźe „prawo naturalne wyraĹźa pierwsze i istotne zasady kierujÄ ce Ĺźyciem moralnym. Jego punktem odniesienia jest zarówno dÄ Ĺźenie do Boga, który jest ĹşródĹem i sÄdzia wszelkiego dobra (…), jak równieĹź uznanie drugiego czĹowieka za równego sobie” (KKK 1955).
3. Moralnego prawa natury nie moĹźna myliÄ z prawami biologicznymi i psychicznymi, które opisujÄ
biologowie i psychologowie.. Moralne prawo natury odkrywa ludzki rozum, który pyta o cel Ĺźycia i okreĹla wĹaĹciwe lub niewĹaĹciwe sposoby jego osiÄ
gania. Rozum ludzki, oĹwiecony przez wiarÄ w Boga, analizuje biologiczne i psychiczne dÄ
Ĺźenia ludzkie pod kÄ
tem ich znaczenia dla dobra osoby. W ten sposób odkrywa siÄ na przykĹad znaczenie Ĺźycia jako dobra, pĹciowoĹci jako istotnego elementu osoby, dÄ
Ĺźenia do celu jako powinnoĹci.
Normy prawa natury zawierajÄ najpierw takie ogólne zasady moralnoĹci jak: czyĹ dobro, unikaj zĹa; nie czyĹ drugiemu tego, co tobie niemiĹe; postÄpuj tak, aby drugi czĹowiek byĹ zawsze celem, a nie Ĺrodkiem do celu. Konkretniejsze zasady prawa natury zapisane zostaĹy w Dekalogu, który Bóg objawiĹ na Synaju. W Dekalogu zawarte zostaĹy nakazy i zakazy dotyczÄ ce najwaĹźniejszych dóbr - wartoĹci Ĺźycia ludzkiego. NaleĹźÄ do nich: zwiÄ zek czĹowieka z Bogiem, rodzina, Ĺźycie ludzkie, integralnoĹÄ seksualna (czystoĹÄ), wĹasnoĹÄ czĹowieka i prawda. WspóĹczesnÄ ĹwieckÄ wykĹadniÄ prawa natury znajduje siÄ w podstawowych prawach czĹowieka, sformuĹowanych po II wojnie Ĺwiatowej. WĹaĹnie w czasie wojny doszĹo do pogwaĹcenia prawa naturalnego, co owocowaĹo nieopisanymi cierpieniami milionów ludzi. Przed szeĹÄdziesiÄciu laty Organizacja Narodów Zjednoczonych przyjÄĹa PowszechnÄ DeklaracjÄ Praw CzĹowieka, w której paĹstwa zobowiÄ zaĹy siÄ przestrzegaÄ podstawowych zasad prawa natury. ZnalazĹa ona poparcie w nauce KoĹcioĹa. Historia Dekalogu i podstawowych praw czĹowieka pokazuje, Ĺźe prawo naturalne ma dwie cechy: jest powszechne i niezmienne. PowszechnoĹÄ i niezmiennoĹÄ oznacza, Ĺźe dotyczy ono wszystkich ludzi, we wszystkich czasach, niezaleĹźnie od rasy, kultury i religii. Owszem, jego stosowanie moĹźe „wymagaÄ refleksji dostosowanej do rozmaitych warunków Ĺźyciowych, zaleĹźnie od miejsca, czasu, okolicznoĹci. Niemniej jednak poĹród róĹźnorodnoĹci kultur prawo naturalne pozostaje norma ĹÄ czÄ cÄ ludzi miÄdzy sobÄ i nakĹadajÄ cÄ na nich, mimo nieuniknionych róĹźnic, wspólne zasady” (KKK 1957).
4. ZapamiÄtajmy: „Prawo naturalne, zapisane przez StwórcÄ w sercu kaĹźdego czĹowieka, polega na uczestnictwie w mÄ
droĹci i dobroci Boga, wyraĹźa pierwotny zmysĹ moralny, który pozwala czĹowiekowi rozpoznaÄ rozumem, czym jest dobro i zĹo. Jest ono powszechne i niezmienne i okreĹla podstawÄ fundamentalnych obowiÄ
zków oraz praw osoby, jak równieĹź wspólnoty ludzkiej i prawa cywilnego” (KomKKK 416).
Ks. Ireneusz Mroczkowski ĹšródĹo http://katechetyczny.diecezjaplocka.pl/1232,l1.html
|