Jesteś tutaj:


Start Katechizm na niedzielę WspĂłlnota polityczna a Kościół

Wspólnota polityczna a Kościół Drukuj Email

1. W komunikatach Konferencji Episkopatu Polski słyszymy niekiedy informację o zebraniach Komisji WspĂłlnej Rządu i Episkopatu poświęconych aktualnym sprawom dotyczącym wzajemnych relacji Kościoła i państwa. Obok takich kwestii, jak nauczanie religii w publicznych szkołach i przedszkolach czy ochrona dĂłbr kultury narodowej, podejmowane są rĂłwnieĹź wspĂłlne inicjatywy, m.in. z zakresu niesienia pomocy najuboĹźszym, troski o rodzinę czy zwalczania patologii społecznych. W Komisji WspĂłlnej przedstawiciele Rządu są reprezentantami państwa, natomiast przedstawiciele Episkopatu reprezentują Kościół Katolicki.

2. ZarĂłwno państwo, jak i Kościół są wspĂłlnotami, ktĂłre od wiekĂłw działają na całym świecie. KaĹźde państwo, jako wspĂłlnota polityczna, realizuje swoje zadania w porządku doczesnym, Kościół zaś, będący wspĂłlnotą religijną, urzeczywistnia swoje zadania w porządku duchowym. Porządek duchowy nie jest jednak przeciwstawny ani nadrzędny w stosunku do rzeczywistości doczesnej, gdyĹź obydwa porządki uzupełniają się.
Uznając odrębność obydwu tych wspĂłlnot, SobĂłr Watykański II przyjął zasadę, w myśl ktĂłrej Kościół i państwo „są w swoich dziedzinach niezaleĹźne i autonomiczne” (KDK 76). Podkreślił jednocześnie, Ĺźe Kościół jako wspĂłlnota religijna „w Ĺźaden sposĂłb nie utoĹźsamia się ze wspĂłlnotą polityczną”, a takĹźe „nie wiąże się z Ĺźadnym systemem politycznym” (tamĹźe). Potwierdza to Katechizm Kościoła Katolickiego, powtarzając za Soborem, iĹź „Kościół […] szanuje […] i popiera polityczną wolność i odpowiedzialność obywateli” (KKK 2245, por. KDK 76). Uznając autonomię świata, a tym samym i państwa w porządku doczesnym, SobĂłr naucza, Ĺźe wszystko, co składa się na porządek spraw doczesnych, stanowi nie tylko pomoc do osiągnięcia przez człowieka celu ostatecznego, ale posiada teĹź własną, wszczepioną przez Boga wartość (DA 7). Stąd teĹź Kościół „zachęca władze polityczne, by w swoich sądach i decyzjach opierały się na inspiracji płynącej z prawdy o Bogu i człowieku” (KKK 2244).
Mając na uwadze dobro człowieka, ktĂłre powinno być podstawowym punktem odniesienia tak dla państwa, jak i dla Kościoła, oprĂłcz zasady niezaleĹźności i autonomii tych wspĂłlnot, SobĂłr Watykański II przyjął zasadę ich „zdrowego współdziałania” w osiągnięciu wspĂłlnego dobra osoby ludzkiej (KDK 76). „Obydwie […] wspĂłlnoty choć z róşnego tytułu, służą powołaniu jednostkowemu i społecznemu tych samych ludzi” – czytamy w dokumencie soborowym (tamĹźe). JuĹź papieĹź Leon XIII (1878-1903) podkreślał, Ĺźe wzajemnej współpracy między wspĂłlnotą religijną i wspĂłlnotą polityczną domaga się dobro tych samych ludzi, ktĂłrzy jednocześnie są wiernymi Kościoła i obywatelami państwa.
3. Obydwie zasady soborowe: niezaleĹźności i autonomii oraz wzajemnego współdziałania państwa i Kościoła, a takĹźe zasada wolności religijnej stanowią trwałe podstawy ładu społecznego w demokratycznych państwach prawa. Nic teĹź dziwnego, Ĺźe znalazły one swĂłj wyraz zarĂłwno w Konstytucji Rzeczypospolitej Polskiej z 1997 roku (art. 25 ust. 3 i art. 53), jak i w Konkordacie z 1993 roku (art. 1).
Gdy chodzi o praktyczne stosowanie owych zasad, to naleĹźy wyjaśnić, Ĺźe Katechizm Kościoła Katolickiego (2246), powtarzając za Soborem Watykańskim II stwierdza, Ĺźe Kościół zachowuje „prawdziwą swobodę” nie tylko w głoszeniu wiary, nauki społecznej i spełnianiu wśrĂłd ludzi swojego zadania, lecz „takĹźe w wydawaniu oceny moralnej nawet w kwestiach dotyczących spraw politycznych, kiedy domagają się tego podstawowe prawa osoby lub zbawienie dusz” (KDK 76).
4. Zapamiętajmy: Kościół jako wspĂłlnota religijna, należąca do porządku duchowego, oraz państwo, jako wspĂłlnota polityczna, należąca do porządku doczesnego, są – kaĹźda w swojej dziedzinie – niezaleĹźne i autonomiczne. Dobro wspĂłlne tych samych ludzi należących z reguły do obu wspĂłlnot wymaga ich zdrowego współdziałania. OprĂłcz zasady niezaleĹźności i autonomii oraz zasady współdziałania, podstawą harmonijnego kształtowania wzajemnych stosunkĂłw państwo – Kościół jest zasada wolności religijnej.
Ks. Wojciech GĂłralski
« poprzednia   następna »