1. Rozpoczynamy serię katechez dotyczących drugiej części Katechizmu Kościoła Katolickiego poświęconej świętej liturgii Kościoła. Na początku zapytajmy więc, czym jest liturgia? Odpowiedź na to pytanie na pozór wydaje się dosyć prosta. Liturgia kojarzy się nam zazwyczaj ze Mszą świętą, „z Boską Ofiarą Eucharystyczną, w której dokonuje się dzieło naszego odkupienia” (por. KKK 1068). Ale czy liturgia to tylko Msza święta?

2. Samo słowo „liturgia” wywodzi się z języka greckiego i oznacza „dzieło publiczne”. W starożytnej Grecji liturgią nazywano wszelką pracę i służbę pełnioną w imieniu ludu lub na rzecz ludu (por. KKK 1069). Taka służba-liturgia dla dobra wspólnego - w tym cześć oddawana bóstwom - była cechą charakterystyczną dla starożytnych greckich państw-miast. Nic więc dziwnego, że termin „liturgia” - w znaczeniu ogólnym, ale również na oznaczenie czci oddawanej Jedynemu Bogu - odnajdujemy w księgach biblijnych Nowego Testamentu powstałych w rzymsko-greckim kręgu kulturowym.

3. Katechizm Kościoła Katolickiego, przytaczając naukę zawartą w Konstytucji o Liturgii Soboru Watykańskiego II, przypomina że każda celebracja liturgiczna jest przede wszystkim działaniem samego Chrystusa. To On, Bóg-Człowiek, Najwyższy i Wieczny Kapłan - podobnie jak przed dwoma tysiącami lat podczas swojego ziemskiego życia, a zwłaszcza w Wieczerniku i na drzewie Krzyża, tak i dzisiaj, za każdym razem gdy sprawowana jest liturgia - składa sam siebie w Ofierze Bogu Ojcu. Stąd liturgia uważana jest za wypełnianie owej kapłańskiej funkcji Jezusa Chrystusa pod osłoną znaków, symboli, słów i gestów. W liturgii poprzez znaki widzialne i w sposób właściwy dla poszczególnych znaków dokonuje się uświęcenie człowieka, a Chrystus – Głowa Kościoła i my wszyscy, jako członkowie Kościoła, oddajemy publiczną cześć Bogu Ojcu (por. KL 7; KKK 1070). Włączenie nas w tę tajemnicę zakłada świadome, czynne i owocne uczestnictwo w świętej liturgii Kościoła (por. KL 11. 14; KKK 1071). Istota liturgii nie polega jednak na sprawowaniu zewnętrznych obrzędów, lecz na wspominaniu i uobecnianiu zbawczych wydarzeń, dzięki którym dokonało się nasze odkupienie, w tym przede wszystkim: tajemnicy wcielenia, życia, męki, śmierci, zmartwychwstania i wniebowstąpienia Pana Jezusa. Liturgia nie jest czysto ludzkim wspominaniem owych najważniejszych wydarzeń z historii zbawienia: wspominaniem w sensie sentymentalnym czy psychologicznym. Wydarzenia zbawcze, które wspominamy i celebrujemy w liturgii, choć miały miejsce jeden, jedyny raz i historycznie nigdy się nie powtórzyły i nie powtórzą, to jednak dzięki Duchowi Świętemu stają się obecne na sposób sakramentalny: w swojej istocie, a nie tylko w skutkach czy w zbawczych owocach. Za liturgię w sensie ścisłym - czyli taką, która jest rozumiana jako obiektywna pamiątka tajemnic zbawienia - uważamy celebrację Mszy świętej wszystkich sakramentów i wielu sakramentaliów, a także sprawowanie liturgii godzin, zwanej również modlitwą brewiarzową. Natomiast wszelkie nabożeństwa ludu Bożego (różaniec, Droga krzyżowa, koronki, litanie oraz wiele innych przejawów chrześcijańskiej pobożności) uznajemy za formy liturgii w sensie szerokim. Chociaż stanowią one wyraz naszej najgłębszej czci wobec Pana Boga, Matki Najświętszej i świętych, nie są jednak zbawczym działaniem Chrystusa, lecz modlitwą człowieka. Dlatego nie można stawiać ich na równi z Eucharystią czy sprawowaniem sakramentów świętych. Tym niemniej winny one z liturgii wypływać i do niej prowadzić (por. KL 13). Liturgia stanowi źródło i cel misji Kościoła, ale oczywiście nie wyczerpuje całej jego działalności, na którą składają się, między innymi, także ewangelizacja czy działalność charytatywna (por. KL 9-10; KKK 1072).

4. Zapamiętajmy: Liturgia jest wykonywaniem kapłańskiej funkcji Chrystusa zbawiania człowieka i świata. W liturgii pod osłoną znaków dokonuje się uświęcenie człowieka i uwielbienie Boga. Najgłębszy sens liturgii polega na wspominaniu i uobecnianiu Paschalnego Misterium Chrystusa, czyli Jego zbawczej męki, śmierci i zmartwychwstania.

Ks. Daniel Brzeziński

Źródło Katechizm Płocki część II - archiwum