1. Każdy z nas z pewnością wielokrotnie uczestniczył w uroczystościach ślubnych. Zazwyczaj szczególnie pamiętamy chwilę, gdy kapłan wiąże stułą dłonie młodych na czas złożenia przysięgi. Jednakże zanim nastąpi ten moment, celebrans zadaje młodym pytania, dotyczące woli zawarcia małżeństwa: „Czy chcecie dobrowolnie i bez żadnego przymusu zawrzeć związek małżeński? Czy chcecie wytrwać w tym związku w zdrowiu i w chorobie, w dobrej i złej doli aż do końca życia? Czy chcecie przyjąć i po katolicku wychować potomstwo, którym was Bóg obdarzy?” Odpowiadając twierdząco na pytania kapłana narzeczeni wyrażają tzw. „zgodę małżeńską”. Oznacza to, że szczerze pragną zawrzeć związek małżeński.

2. Katechizm Kościoła Katolickiego naucza, że „wzajemne wyrażenie zgody przez małżonków jest nieodzownym elementem, który stwarza małżeństwo. Jeśli nie ma zgody, nie ma małżeństwa” (KKK 1626). Zgoda małżeńska to akt woli, przez który kobieta i mężczyzna wzajemnie się sobie oddają i przyjmują (por. KPK, kan. 1057, § 1). Wyrażają to słowa przysięgi małżeńskiej: „biorę ciebie za żonę, (...) biorę ciebie za męża”. Dla ważności małżeństwa konieczne jest dobrowolne wyrażenie pragnienia jego zawarcia. Bycie wolnym oznacza, że żadna ze stron nie podlega jakiemukolwiek zewnętrznemu przymusowi zawarcia małżeństwa. Małżeństwo, które zostałoby zawarte na przykład pod wpływem nacisku rodziców lub presji otoczenia byłoby nieważne, ponieważ oboje narzeczeni lub któreś z nich nie podejmowałoby dobrowolnej decyzji. Bycie wolnym oznacza także, że między osobami pragnącymi zawrzeć małżeństwo nie ma żadnych przeszkód ze strony prawa naturalnego czy kościelnego, które uniemożliwiałyby zawarcie ważnego związku (por. KKK 1625). Przykładem takiej przeszkody jest zbyt młody wiek narzeczonych lub złożone przez mężczyznę lub kobietę śluby czystości w instytucie zakonnym. Szczegółowo o wszystkich przeszkodach mówi Kodeks Prawa Kanonicznego.

3. Małżeństwo nie jest prywatną sprawą małżonków. Ten sakrament (obok sakramentu święceń) służy całej wspólnocie Kościoła. Dlatego Kościół domaga się właściwej formy wyrażenia zgody małżeńskiej. Narzeczeni wyrażają wolę zawarcia małżeństwa, czyli zgodę małżeńską, w obecności prezbitera (lub diakona), który asystuje przy zawieraniu małżeństwa oraz w obecności świadków (por. KKK 1630). Kapłan przyjmuje zgodę małżonków w imieniu Kościoła i błogosławi powstający związek. Ze względu na społeczny wymiar małżeństwa wypada, by było ono zawierane podczas liturgii Kościoła, szczególnie podczas Mszy św. Wyrażenie zgody małżeńskiej publicznie, czyli w obecności kapłana (lub diakona) oraz świadków, a także rodziny i przyjaciół chroni raz wypowiedziane małżeńskie „tak” i pomaga w dochowaniu wierności. Sakrament małżeństwa domaga się publicznej formy jego zawierania, ponieważ wprowadza narzeczonych do określonego stanu kościelnego oraz daje im prawa i nakłada na nich określone obowiązki (por. KKK 1631). Aby wypowiedziane przed ołtarzem małżeńskie „tak” było rzeczywiście świadome, dobrowolne i odpowiedzialne, konieczne jest właściwe przygotowanie do małżeństwa. Ogromną rolę odgrywa przykład i wychowanie przekazane młodym przez rodziców. W przygotowaniu do małżeństwa pomagają także duszpasterze i wspólnoty parafialne. Dlatego nie powinny dziwić wymagania stawiane narzeczonym przed zawarciem związku, które mają na celu właściwe przygotowanie do chwili, gdy młodzi przed Bogiem wyrażą wolę stworzenia małżeństwa, czyli zgodę małżeńską (por. KKK 1632).

4. Zapamiętajmy: „Zgoda małżeńska jest wyrażeniem przez mężczyznę i kobietę woli do wzajemnego i trwałego oddania się, w celu życia w przymierzu wiernej i płodnej miłości. Ponieważ zgoda «stwarza małżeństwo», jest ona nieodzowna i niezastąpiona. Aby małżeństwo było ważne, zgoda musi mieć za przedmiot prawdziwe małżeństwo, być aktem ludzkim, świadomym i wolnym, podjętym nie pod przemocą czy przymusem” (KomKKK 344).

Ks. Marcin Sadowski

Źródło Katechizm Płocki część II - archiwum